Khi bắt đầu môn EA trong chương trình CIO Coaching, thật lòng tôi khá “choáng”. Quá nhiều khái niệm lạ tai như Enterprise Architecture, ADM, Architecture Vision, Business Architecture, Data Architecture… Nhưng sau khi hoàn thành môn học, tôi nhận ra EA chính là ngôn ngữ chung để nói chuyện về chiến lược và giá trị, chứ không chỉ về công nghệ hay ứng dụng.
Hiểu đơn giản, Enterprise Architecture (EA) là “bản thiết kế tổng thể” cho doanh nghiệp của bạn. Nó giúp trả lời ba câu hỏi rất cơ bản: doanh nghiệp muốn đi đâu, đang ở đâu và cần thay đổi những gì trong quy trình, dữ liệu, ứng dụng, hạ tầng để đi đến đó. Thay vì mỗi phòng ban làm một dự án riêng lẻ, EA giúp chúng ta nhìn toàn cảnh, sắp xếp mọi sáng kiến vào cùng một bức tranh gắn với chiến lược kinh doanh.
Khung phương pháp mà tôi được học là TOGAF với ADM (Architecture Development Method). ADM là phương pháp có cấu trúc để phát triển và quản lý toàn bộ vòng đời kiến trúc doanh nghiệp và là “trái tim” của TOGAF.
Nghe thì có vẻ “hàn lâm”, nhưng sau khi học thì nó sẽ rất đời thường: bắt đầu từ việc hiểu bối cảnh và tầm nhìn thay đổi, sau đó phân tích hiện trạng, thiết kế bức tranh tương lai, tìm khoảng cách giữa hiện trạng và tương lai, từ đó xây kế hoạch chuyển đổi từng bước.
BỐN TRỤ CỘT CỦA TƯ DUY KIẾN TRÚC
Trong môn học, tôi đặc biệt ấn tượng các khái niệm rất cơ bản nhưng cực kỳ hữu ích:
-
Architecture Vision (Tầm nhìn Kiến trúc): Đây là bức tranh ngắn gọn, dễ hiểu về tương lai mà doanh nghiệp hướng tới khi triển khai EA. Nó không phải là tài liệu dày hàng trăm trang mà là một câu chuyện truyền cảm hứng: vì sao chúng ta phải thay đổi, khách hàng sẽ được gì, nhân viên sẽ làm việc khác đi ra sao, hiệu quả kinh doanh sẽ tăng thế nào. Khi hiểu rõ Architecture Vision, tôi thấy mình tự tin hơn rất nhiều khi nói chuyện với lãnh đạo.
-
Business Architecture (Kiến trúc Nghiệp vụ): Giúp tôi nhìn doanh nghiệp qua chuỗi giá trị (Value Chain) và năng lực kinh doanh (Business Capabilities). Việc vẽ lại bản đồ quy trình và năng lực giúp tôi nhìn ra chỗ trùng lặp, chỗ “thắt nút cổ chai” mà trước đây chỉ cảm nhận mơ hồ. Từ đó, câu hỏi không còn là “mua hệ thống gì”, mà là “cần hỗ trợ năng lực kinh doanh nào”.
-
Data Architecture và Application Architecture: Data Architecture là cách doanh nghiệp định nghĩa, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu. Application Architecture là cách các hệ thống ứng dụng kết nối với nhau để hỗ trợ quy trình. Khi ghép hai mảnh này với Business Architecture, tôi mới thấy vì sao nhiều dự án trước đây thất bại: xây ứng dụng mà không có mô hình dữ liệu rõ ràng. Việc học EA khiến tôi ý thức rằng dữ liệu là tài sản chiến lược và phải được thiết kế bài bản.
-
Technology Architecture (Kiến trúc Công nghệ): Thay vì mua từng hệ thống đơn lẻ, cần định nghĩa một “khung công nghệ” đủ linh hoạt (nền tảng tích hợp, hạ tầng đám mây, bảo mật, tiêu chuẩn kỹ thuật) để doanh nghiệp có thể thay đổi nhanh, tránh rơi vào bẫy phụ thuộc nhà cung cấp.
QUẢN TRỊ SỰ THAY ĐỔI VỚI TRANSITION PLAN VÀ REQUIREMENTS MANAGEMENT
-
Transition Plan (Kế hoạch Chuyển đổi): Giúp quá trình chuyển đổi không ảnh hưởng đến kinh doanh mà vẫn mang lại những giá trị mới, là chiến thuật giúp doanh nghiệp đi đến đích một cách vững chắc từng bước một.
-
Requirements Management (Quản trị Yêu cầu): Đây là bước quan trọng nhất để đảm bảo doanh nghiệp không đi sai chiến lược đã đề ra. Mọi thay đổi đều được đánh giá sự cần thiết và mức ảnh hưởng ở bước nào trong ADM để tiếp tục thực hiện.
Điều này giúp tôi hiểu rằng EA không chỉ là bản vẽ một lần rồi cất đi, mà là một hệ thống tri thức sống, được chuẩn hóa và liên tục cập nhật.
EA: TƯ DUY TỔNG THỂ CHO NGƯỜI DẪN DẮT
Trước đây, tôi thường bị cuốn vào việc xử lý sự cố, triển khai dự án. Sau khóa học, tôi thấy rõ nếu không có kiến trúc tổng thể, mọi nỗ lực cải tiến rất dễ rời rạc, tốn kém và khó tạo đột phá. EA cho tôi cách nhìn mới vào doanh nghiệp: mọi yêu cầu dự án đều phải trả lời được nó nằm ở đâu trong bức tranh kiến trúc, tạo giá trị gì, có đụng chạm đến nguyên tắc, tiêu chuẩn, lộ trình đã cam kết hay không.
Cuối cùng, với tôi, môn EA không chỉ dừng ở kiến thức mà còn là một sự thay đổi về tư duy. Từ chỗ làm công nghệ để “giải quyết yêu cầu”, tôi bắt đầu nghĩ nhiều hơn về việc giúp doanh nghiệp có bức tranh rõ ràng, có lộ trình đi từ hiện trạng đến tương lai một cách chủ động. Tôi tin rằng môn EA sẽ là một bước ngoặt quan trọng trên hành trình trở thành một người dẫn dắt chuyển đổi, chứ không chỉ là người vận hành công nghệ.
Tác giả: Ngô Thái Vũ – SS09 HN
[VỀ CHÚNG TÔI] – CIO Coaching là một chương trình huấn luyện các nhà quản lý và lãnh đạo số muốn trở thành CIO (Chief Information Officer – Giám đốc Công nghệ thông tin), CTO (Chief Technology Officer – Giám đốc Công nghệ). – Đăng ký tuyển sinh ngay: https://ciocoaching.org/tuyen-sinh/
#CIOCoaching #CIOVietnam #Hạt_Giống_Lãnh_Đạo_CNTT
